नित्से : दार्शनिक दृष्टिले उत्तर आधुनिकतावाद अन्त्यका दर्शनमा आधारित छ । अथवा यसो भनौं यसको दार्शनिक पीठिका शून्यवादी दर्शन हो, जसका प्रणेता फ्रेडरिक विल्हेम नित्से (१८४४ –१९००) हुन् । डेरिडाली उत्तर संरचनावाद र फुकोइअन उत्तर संरचनावाद दुवैको दार्शनिक आधार नित्सेको शून्यवादी दर्शन हो (जिमा १४८, १५०) । फुकोले त आफै “म नित्सेवादी हुँ” भनेका […]
मेरो बाबा भनेको अंग्रेजको पक्षमा लडाइँ लड्दालड्दा युद्ध सकिएपछि अलिकति कपडा र बाटो खर्च दिएर फौजबाट बिदाइ गरिको योद्धा हो । उहाँले आउँदा लिएको लडाइँमा पाएका नौवटा मेडलहरु अहिले मसँग छन् । मैले बेलाबेलामा यी मेडलहरु हेर्दछु । मेडल किन्न थुप्रै मानिसहरु आए । तिनीहरुले सक्कली हो कि नक्कली भनेर तेजाब लगाएर पनि हेर्ने गरे […]
यतिखेर नेपाल कमाउ पाटी (नेकपा)को थाई कमिटीको अस्थाई गलफत्ती बैठक सकिएको छ । बैठकमा निकै तगडासित पँधेरे झगडा भयो । दुई थान अध्यक्ष र त्रिचालीस थान सदस्यहरू भएको निज कमिटीको बैठकमा निकै गरमागरम घोचपेच र दाउपेच भयो । एक नम्बरी अध्यक्षको त सातो लिनेगरी घोचपेच भयो । दुई नम्बरीले भने दाउपेच लिने हिरक अवसर पाए […]
५ अप्रिल सन् १९७१ को कुरा हो । बन्दीहरु अरु बेला झैं उपवास बसेका थिए । आज कुराकानी र भेटघाटको दिन पनि थियो । कल्पना र मैले गाउँले तरिकाबाट खाना बनाउने अभ्यास गरेका थियौं । सबेरै म अगेनुको छेउँमा तहतह पारेर राखिएको कम्बलमाथि बसेर मटरदानाको पुआ बनाइरहेकी थिए । यो पुरुष बन्दी साथीहरुकहाँ लिएर जानु […]
उतिबेलाका पञ्चप्रेतहर्को साशन सत्तामा ‘मौसुफ’हर्को बर्थ डे धुमधडकासित मनाइन्थ्यो । पिचास ‘मौसुफ’हर्को मनाउँदा जयन्ती भन्थे, जिवित ‘मौसुफ’हर्को मनाउँदा जन्मोत्सव भन्थे । नेपाल मण्डलका पचहत्तरै जिल्लाका अड्डाखाना भएका सहरमा जुलुस झाँकी सहित ‘मौसुफ’हर्को जन्मदिन मनाउने चलन थ्यो । जुलुस झाँकीमा ‘मौसुफ’को जयजयगान हुन्थ्यो । ‘मौसुफ’हर्को नाउँमा रचिएका भजनहरूले आकास धर्ती गुञ्जायमान हुन्थे । भञ्ज्याङमा ‘मौसुफ’ भेटिन्थे […]
म निर्मला पन्त । म मरेको आज १३६ दिन पुग्यो । मलाई बलात्कार गरेर हत्या गरेको घटनाले देशै तताएको छ । यतिका दिन वितिसक्दा पनि अपराधी पत्ता लाग्न सकेका छैनन् । सायद मलाई बलात्कार गरेर हत्या गर्नेहरू सत्ताग्रहबाट आएका एलियन पो हुन् कि ? सत्ताग्रहबाट आएर मलाई बलात्कार गरिवरि हत्या गरेर उतै पो फर्के […]
यतिखेर नेपाल मण्डलमा नयाँ जुगको सुभारम्भ भएको छ । अर्थात् पुरानो जुग सकिएको छ । अब एक्काइसौँ सताब्दी सकिएर बाइसौँ सताब्दीको सुरुआत भयो । अर्थात् पञ्चाङ्ग पात्रो अनुसार कलेर्गताब्दा यानेकि कलिजुग सकियो । दलिजुग यानेकि दलालजुगको आरम्भ भयो । यसलाई पञ्चाङ्गको भाषामा देलेर्गताब्दा भन्नु पर्ने हुन्छ । यो कुराको घोषणा नेपाल सरकारका पर्धानमन्तरी मिस्टर उखानप्रसादले […]
भो चाहिएन तिम्रो सत्ता यो, देखियो देखायौं नाङ्गै । टोपीले छोप्दा नदेखिए पनि डोकाले छोप्दा ल्याङफ्याङ्गै ।। रेल र तेलका कुरा धेरै ग¥यौं, पानी जहाज तिम्रो कहाँ गयो । सुन तस्कर, ठेकेदार र सिण्डिकेटबाट तिम्रो कमाई कति भयो ।। बालखैमा निमोठिएकी निर्मलालाई न्याय माग्दा पीडितहरु बौलाउनु पर्ने ।।। ‘हत्यारालाई कारबाही गर’ भन्दै देशैभरि आन्दोलन फैलाउनु […]
विषय प्रवेश कलाको विकास भएपछि कलाचिन्तनको प्रक्रिया पनि आरम्भ भयो । कलाभन्दा पनि कलाचिन्तनचाहिँ दर्शनसँग जोडिएर विकसित भएको छ । वास्तवमा कलाचिन्तनको आधार दर्शन रहँदै आएको छ । दर्शनका फलकमा उभिएरै कलासम्बन्धी चिन्तनले आकार ग्रहण गरेको देखिन्छ ।मार्क्सवादी कलाचिन्तन भौतिकवादी अझ द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दर्शनमा आधारित कलाचिन्तन हो भने उत्तर आधुनिकतावादी कलाचिन्तन नयाँ प्रकारको आदर्शवादी विधेयवादी […]
बाजी थाप्न, मार्न कसैले बाज्या थाप्छन् कसैले अजी थाप्छन् बाज्या र अजी हाल्ने उखान मात्र रहेछ कसैले बाजी हाल्छन् जित्नका लागि, कसैले बाजी हाल्छन् हार्नका लागि, बाजी हाल्दा हारजित भैहाल्छ हैसियत नभएकाले के बाजी मार्नु हैसियत भएकाले बाजी मारिहाल्छ बाजीमा त्रासहुँदा पीडा भएन गाँस छुट्दा पनि भएन दास हुँदा पनि भएन आशमर्दा बढी भयो […]
