(शीर्षक श्रद्धेय कृष्ण सेनको) इतिहासको यस घडिमा पल्टाइरहेछु जनादेशका ब्ल्याक एण्ड ह्वाइट पत्रहरु हेरिरहेछु एकोहोरिएर भिडन्तको फायरिङले छियाछिया सतिसालका आङहरु अनगिन्ति भ्वाङ लिएर पनि इमान्दार सिपाहीझैँ उभिइरहेकै छन् अर्को कासन पर्खिएर । तर बिडम्बना इतिहासको यस घडिमा तिनै सतिसालले जोगाएका कयौँ कमाण्डरहरु मच्ची मच्ची भाषण गरिरहेछन् जाज्वल्यमान सिंहासनबाट धनमोर्चा र डनमोर्चाहरुमा प्रष्टसँग देखिरहेछु ताली पिटिरहेका […]

कवितामा राष्ट्रियताको भाव तथा नवसंशोधनवादी विचारका विरुद्धको स्वर कसरी ध्वनित भएका छन् भन्ने कुराको दृष्टान्त प्रस्तुत गर्न यहाँ दुई बेग्लाबेग्लै कविता लिइएको छ । कवि मेदिनीनाथ सुवेदीको ‘धम्की न दे भारत’ शीर्षकको कविता राष्ट्रप्रेम, राष्ट्रिय स्वाधीनता र नेपाली जनताको स्वाभीमानी चरित्रको वर्णन गरिएको कविता हो । यो २०२७ सालमा रचिएको पद्य छन्दको कविता हो । […]

नसकिने भो काठमाण्डु तँसँग तँ बहुतै निर्मोही भइस् तेरो काखमा बसेका मान्छेहरू तेरो दशधारा दुध चुस्ने सन्तानहरू तेरो न्यानो काखमा लुटपुटिने अधमहरू मान्छे ! हँ मान्छे हुन सकेनन् नि काठमाण्डु आजसम्म यी अधम नै रहे । विपतमा मान्छेले ज्यान दिन्छ अर्काको लागि, विपतमा मान्छेले रगत दिन्छ अर्काको लागि, विपतमा मल्लयुद्ध गर्दछ बाघसँग मान्छेले, उर्लदो भेलमा […]

“प्रतिभा एक वा केही व्यक्तिमा निर्भर हुन्न । यो सर्वहारा वर्गको पार्टीमा निर्भर हुन्छ, प्रतिभा जनदिशा र सामूहिक बुद्धिमा निर्भर हुन्छ ।” –क.माओ जनयुद्धले यो कुरा सावित गरिदियो कि आखिर प्रतिभा केही व्यक्तिमा मात्र सीमित हुँदो रहेनछ । साहित्य सिर्जना गर्ने कुरा कुनै एकेडेमिक व्यक्तिहरूको हो भन्ने सोंच कतिपय मानिसहरूमा पाइन्छ । के यथार्थता त्यही […]

कोशीय अर्थमा संस्मरण भनेको मीठो बिगत, मधुर स्मृति, बराबर सम्झना गर्ने वा हुने काम, पुराना कुरा ताजा राख्न आवश्यक पर्ने उल्लेख वा रचना वा कथन भनिएको छ । वर्तमानमा उभिएर हेर्दा जनयुद्ध त्यस्तै एउटा स्मरणीय घटना बन्न पुगेको छ । जुन घटना लाखौँ नेपालीका निम्ति मात्र नभएर इतिहासका अध्ययता विश्वका जोसुकै व्यक्तिका लागि पनि एउटा […]

‘मलाई किन छोडेको संसारसेन ? भन्दा भन्दै आखिर ऊ मलाई छोडेर आगोको धुवासँगै उडी गयो ।’ मलाई अहिले लागिरहेको छ, बालबच्चाको लालनपालन गर्नु अनि हामीले उठाएको झण्डा कहिल्यै झुक्न नदिनु म र मेरो संसारसेन हामी दुवैको इच्छा हो । र, मैले त्यो यात्रामा शरीरमा एक थोपा रगत र एक मुठ्ठी प्राण रहुन्जेल हिंडिरहनुपर्छ… । बीरबहादुर […]

‘सर सर ! उ तलीफुर शाहीसेना आयाछन् ।’ चौरमा खेल्दै गरेका तीनचार जना विद्यार्थी दौडँदै आए र कक्षाकोठामा पढाउँदै गरेका शिक्षकलाई एकैसाथ स्वासैस्वासले सूचना गरे । ‘सर सर ! हाम्रो स्कुलतिरै आइरह्या छन् । जताततै ग्रुप ग्रुप बनाइकिन आयाछन् ।’ अर्को केटो हस्याङ् फस्याङ् गर्दै उही कक्षामा आएर साउती ग¥यो । बाहिर चौरमा खेल्दै गरेका […]